Ресей Федерациясының Украинаға кең ауқымды басып кіруінің бір жылдығында Қытай ағымдағы соғысты бейбіт жолмен реттеу туралы ұсынысын ұсынды, онда ресей-украин соғысын реттеуге көмектесетін идеяларды тізді.
Құжат мәтіні жария етті Қытай Халық Республикасы Сыртқы істер министрлігінің ресми сайтында.
Қытайдың бейбітшілік жоспарына барлығы 12 тармақ енгізілген:
1. Барлық елдердің егемендігін құрметтеу
«Жалпы танылған халықаралық құқық, соның ішінде Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының мақсаттары мен қағидаттары қатаң сақталуы тиіс. Барлық елдердің егемендігі, тәуелсіздігі мен аумақтық тұтастығы тиімді қолдауға тиіс», - делінген құжатта.
2. «Қырғи-қабақ соғыс менталитетінен» бас тарту
Бір елдің қауіпсіздігіне басқа елдің есебінен қол жеткізуге болмайды, деді Қытай Халық Республикасы. «Аймақ қауіпсіздігіне әскери блоктарды нығайту немесе кеңейту арқылы қол жеткізуге болмайды. Қауіпсіздік саласындағы барлық елдердің заңды мүдделері мен алаңдаушылығына байыппен қарап, оларға лайықты жауап беру қажет», - делінген «бейбітшілік жоспарында».
3. Соғыс қимылдарын тоқтату
«Қақтығыс пен соғыс ешкімге пайда әкелмейді. Барлық тараптар ұтымды болып, ұстамдылық танытып, отты жағуға және шиеленістерді күшейтуге жол бермеуі керек және дағдарыстың одан әрі нашарлауына немесе тіпті бақылаудан шығып кетуіне жол бермеуі керек. Барлық тараптар жағдайды бірте-бірте деэскалациялау және сайып келгенде жан-жақты атысты тоқтатуға қол жеткізу үшін бір бағыттағы жұмысында және тікелей диалогты мүмкіндігінше тезірек қалпына келтіруде Ресей мен Украинаны қолдауы керек», - делінген құжатта.
4. Бейбіт келіссөздерді қайта бастау
Диалог пен келіссөздер Украина дағдарысының жалғыз өміршең шешімі болып табылады, деп мәлімдеді Қытай Сыртқы істер министрлігі. «Халықаралық қоғамдастық бейбіт келіссөздерді ілгерілетуге дұрыс көзқарасты ұстануы керек, қақтығыс тараптарына мүмкіндігінше тезірек саяси реттеу есігін ашуға көмектесіп, келіссөздерді қайта бастау үшін жағдай мен платформалар құруы керек», - деп сендірді. ҚХР. Қытай бұл мәселеде сындарлы рөл атқара береді, деп хабарлады елдің сыртқы істер министрлігі.
5. Гуманитарлық дағдарысты шешу
«Бейбіт тұрғындардың қауіпсіздігі тиімді қорғалып, бейбіт тұрғындарды қақтығыс аймақтарынан эвакуациялау үшін гуманитарлық дәліздер жасалуы керек», - делінген құжатта.
6. Бейбіт халықты және соғыс тұтқындарын қорғау
«Қақтығысқа қатысушы тараптар халықаралық гуманитарлық құқықты қатаң сақтауы, бейбіт тұрғындарға немесе азаматтық объектілерге шабуыл жасауды болдырмауы, әйелдерді, балаларды және қақтығыстың басқа да құрбандарын қорғауға және әскери тұтқындардың негізгі құқықтарын құрметтеуге тиіс», - деді Қытай Сыртқы істер министрлігі. Қытай Ресей мен Украина арасындағы әскери тұтқындарды алмасуды қолдайды және барлық тараптарды бұл үшін қолайлы жағдай жасауға шақырады.
7. Атом электр станцияларының қауіпсіздігін қамтамасыз ету
Қытай атом электр станциялары мен басқа да бейбіт ядролық нысандарға қарулы шабуыл жасауға қарсылық білдірді және барлық тараптарды ядролық қауіпсіздік туралы конвенцияны қоса алғанда, халықаралық құқықты сақтауға және жасанды ядролық апаттарды табанды түрде болдырмауға шақырды. Қытай сонымен қатар бейбіт мақсаттағы ядролық нысандардың қауіпсіздігін нығайтуда МАГАТЭ-ге қолдау көрсететінін мәлімдеді.
8. Стратегиялық тәуекелдерді азайту
«Ядролық қаруды қолданбау керек және ядролық соғыстарды жүргізуге болмайды. Ядролық қаруды қолдану қаупіне немесе қолданылуына қарсы тұру керек. Ядролық қарудың таралуына жол бермеу және ядролық дағдарыстарды болдырмау қажет», - делінген құжатта. Қытай кез келген елдің кез келген жағдайда химиялық және биологиялық қаруды зерттеуіне, әзірлеуіне және қолдануына қарсылық білдірді.
9. Астық экспортын ынталандыру
«Барлық тараптар Ресей, Түркия, Украина және БҰҰ қол қойған Қара теңіз астығының бастамасын теңгерімді түрде толық және тиімді жүзеге асыруы керек, сондай-ақ БҰҰ-ның бұл мәселедегі маңызды рөлін қолдауы керек», - деп атап өтті ҚХР.
10. «Біржақты санкцияларды» тоқтату
Қытай Халық Республикасы «біржақты санкциялар мен максималды қысым мәселені шеше алмайды, олар тек жаңа проблемалар тудырады» деді. «Қытай БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесі рұқсат етпеген біржақты санкцияларға қарсы. Тиісті елдер басқа елдерге қарсы біржақты санкциялар мен «ұзын саусақ юрисдикциясын» теріс пайдалануды тоқтатуы керек», - делінген «бейбітшілік жоспарында».
11. Өнеркәсіптік тізбектер мен жеткізу тізбектерінің тұрақтылығын сақтау
Қытай барлық тараптар «әлемдік экономиканы саяси мақсаттар үшін құрал немесе қару ретінде пайдалануға» қарсы тұруы керек деді. «Дағдарыс салдарын жұмсарту және энергетика, қаржы, азық-түлік саудасы және көлік салаларындағы халықаралық ынтымақтастыққа, сондай-ақ әлемдік экономиканы қалпына келтіруге нұқсан келтіруге жол бермеу үшін бірлескен күш-жігер қажет», - делінген құжатта.
12. «Қақтығыстан кейінгі қайта құруды» ілгерілету
«Халықаралық қоғамдастық қақтығыс аймақтарындағы қақтығыстардан кейінгі қалпына келтіруді қолдау шараларын қабылдауы керек. Қытай көмек көрсетуге және бұл күш-жігерде сындарлы рөл атқаруға дайын», - деді ҚХР.
