АҚШ америкалық әскери контингентті Ауғанстан аумағынан шығару жоспарын жариялағаннан кейін «Талибан» лаңкестік ұйымы Ауғанстан армиясына қарсы шабуыл операциясын бастады.
Содырлар қазірдің өзінде елдің 80 пайызын бақылауда ұстағанын айтты. АҚШ барлауы үкімет алты айдан кейін Ауғанстандағы бақылауды толығымен жоғалтуы мүмкін деп санайды.
Жағдай посткеңестік республикаларға да қауіп төндіреді
1 мамырда АҚШ пен оның одақтастары Ауғанстаннан әскерлерін шығара бастады. Президент Джо Байден мәлімдегендей, американдық армия 11 жылы 2001 қыркүйекте Нью-Йорк пен Вашингтонда болған лаңкестік әрекеттің бір жылдығына қарай бұл елден толығымен кетеді.
Америкалық армия өз міндеттерін орындады, деді Байден.
«Біз Ауғанстанға екі себеппен бардық: бен Ладенді жою және Ауғанстанды лаңкестердің баспанасына айналдыруды тоқтату. Әу бастан біз Ауғанстанды біріктіру үшін келдік деп ешқашан ойлаған емеспін», - деді АҚШ президенті.
39 елдің НАТО күштері мен одақтастары да Ауғанстанда әскери емес миссиямен жүр. АҚШ-тың артынан НАТО да өз әскерін шығару туралы шешім қабылдады. Күні кеше британ үкіметі де Байденнің мәлімдемесінен кейін Ауғанстаннан әскери контингентін шығару туралы шешім қабылдады.
Бір апта бұрын, 29 маусымда Германияның соңғы күштері Ауғанстаннан шықты, олардың саны АҚШ-тан кейін екінші болды. Соңғы жылдары неміс армиясы Ауғанстан үкіметінің әскерлерін жаттықтырады. Бундесвер 11 қыркүйектегі лаңкестік әрекеттерден кейін Ауғанстанға күштерін жіберіп, елден кету туралы шешім де Байденнің мәлімдемесінен кейін қабылданды.
АҚШ бастаған Батыс елдерінің Ауғанстандағы әскери операциясы бір триллион доллардан астам шығынға батып, оның барысында Батыс елдерінің бірнеше мың сарбаздары қаза тапты. 2010 жылы Батыс елдерінің Ауғанстандағы әскери қатысуының шарықтау шегінде олардың контингенті 100 мыңнан асты.
2020 жылдың соңындағы деректерге сәйкес, Ауғанстанда бар болғаны 8,6 АҚШ әскери қызметкері қалды. AP агенттігі ресми дереккөздерге сілтеме жасап, 25 маусымда негізгі контингент шығарылғаннан кейін 650-ге жуық америкалық әскери қызметкер Ауғанстанда қалады деп хабарлады. Олар дипломаттардың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.
2020 жылдың ақпан айының соңында АҚШ пен Талибан бейбіт келісімге қол қойды. Келісім АҚШ пен НАТО әскерлерінің Ауғанстаннан 14 ай ішінде толық шығарылуын қарастырады. Бұған қоса, АҚШ та елдің ішкі саясатына араласпауға міндеттеме алды.
Өз кезегінде Талибан Ауғанстан аумағын шабуылдар үшін пайдаланбауы керек. Кабул сондай-ақ бес мың талибанды босатуға уәде берді, оның орнына исламшылар тәліптер қолындағы қауіпсіздік күштерінің мың мүшесін босатады.
АҚШ-пен келісімге қол қойылғаннан кейін Талибан халықаралық коалиция күштеріне шабуыл жасауды тоқтатты, бірақ Кабулда үкіметке қарсы қарулы күресті жалғастырды.
Дегенмен, Ауғанстаннан шетелдік әскерлер шығарыла бастаған тұста тәліптер бірнеше ірі шабуылдар жасап, елдің ондаған аймағын басып алғанын жариялады.
FDD-тің Long War Journa сарапшы деректер базасы талибандар қазірдің өзінде елдің 159 ауданының 407-ын бақылап отырғанын хабарлайды. Оның үстіне оның 60-тан астамы соңғы екі айда ғана қосылды.
Әскерлерді шығару туралы шешім Кабулды алаңдатып қана қоймай, әлемде де, Вашингтонның өзінде де қарама-қайшы реакция тудырғанын ескеріңіз. Оның үстіне ұзақ мерзімді соғысқа деген көзқарас республикашыларды да, демократтарды да екіге бөлді.
Ауғанстандағы АҚШ пен НАТО күштерінің қолбасшысы генерал Скотт Миллер маусымның 29-ы күні Ауғанстандағы халықаралық күштердің шығарылуы аясындағы жағдай проблемалы болып көрінетінін айтты.
Кабулда журналистермен болған сұхбатында генерал тәліптердің елдің бірқатар аудандарын басып алуы алаңдаушылық тудыратынын және үкіметтің Ауғанстан қауіпсіздік күштеріне көмектесуі тиіс жасақтардың әскери операцияларына қатысуы жетекшілік ету қаупі бар екенін атап өтті. елдегі азаматтық соғысқа.
Соғыс Тәжікстан мен Өзбекстанға берілді
Батыс елдерінің әскерлерін шығару Ауғанстанның посткеңестік республикалармен шекарасындағы жағдайдың күрт нашарлауы аясында өтіп жатыр.
Күні кеше тәліптер Тәжікстан астанасынан небәрі 170 шақырым жерде орналасқан Шерхан-Бандар шекара бекетін бақылауға алғаны белгілі болды. Бұл шекара бекеті посткеңестік кеңістік пен Ауғанстан арасындағы сауданың кілті деп аталады, әсіресе Тәжікстан үшін бұл маңызды сауда серіктесі болып қала беретін Иранға апаратын жол.
Оқиға әсіресе соңғы апталарда жалпы саны 3-нан астам ауған әскери қызметшілерінің Тәжікстан аумағына шегінуімен ерекше әсер етті. Тәжікстан шекарашылары «гуманизм мен тату көршілік қағидаттарын басшылыққа алған» олардың қалуына рұқсат берді.
Кеше ғана тәліптер Ауғанстанның солтүстік-шығысындағы тағы алты ауданды толық бақылауға алды. 5 шілдеге қараған түні тәліп содырларының қысымымен 1300-ден астам ауған сарбазы Тәжікстан аумағына шегінді.
Келесі күні 53 ауған жауынгері Өзбекстан аумағына шегінді. Елдің Сыртқы істер министрлігі оқиғаның Шортеп ауданында болғанын, «қажетті тергеу амалдары мен жедел-іздестіру шаралары жүргізілгеннен кейін аталған ауған азаматтары отбасыларына қайтарылды» деп түсіндірді.
Сонымен бірге, 25 маусымда АҚШ президенті Джо Байден Ауғанстан президенті Ашраф Ганаға америкалық әскерлер шығарылғаннан кейін де моральдық қолдау көрсететініне сендірді.
«АҚШ пен Ауғанстан арасындағы серіктестік бітпейді. Біздің әскерлер кетіп жатыр, бірақ Ауғанстанға қолдау тоқтамайды», - деді америкалық көшбасшы Вашингтонда Ганамен кездесуінде.
Сонымен бірге, Байден Гананың Ауғанстаннан АҚШ әскерін шығарудың кешігуіне үміттенбеу керектігін түсіндірді.
«Ауғандықтар өз тағдырын өз қолдарына алуы керек. Ауғандықтардың өздері болашақтарын анықтап, не қалайтындарын шешуі керек», - деді Байден.
